Liên quan đến vụ việc, nhiều người dân ở 2 xã Hồng Trung và Hồng Vân (H. A Lưới, TT-Huế) phản ánh, dòng suối A Lin bắt nguồn từ chân dãy Trường Sơn đang bị doanh nghiệp "bức tử" để lấy khoáng sản nhằm phục vụ công trình xây dựng thủy điện (TĐ) A Lin B1 cạnh đó. Ngày 2-7, lãnh đạo tỉnh TT-Huế đã kiểm tra thực tế và ghi nhận việc người dân phản ánh là có cơ sở.

Suối A Lin nham nhở do khai thác cát, sỏi trái phép.

Khai thác khoáng sản trái phép để xây thủy điện

Trở lại suối A Lin vào những ngày cuối tháng 6, từ khu vực đập A Lin 3 qua các thôn Lê Triêng 1 và thôn Đụt - Lê Triêng 2 (xã Hồng Trung, H.A Lưới) bị cày xới nghiêm trọng, việc khai thác cát bừa bãi để lại hiện trường nham nhở với nhiều hố sâu, đống đá sạn khiến cho dòng chảy của suối bị ảnh hưởng, nước suối luôn trong tình trạng cạn kiệt, vàng đục. Trên con suối còn được doanh nghiệp ngang nhiên lập đường nhằm phục vụ cho xe tải vận chuyển khoáng sản từ khu vực này ra bên ngoài. Dọc theo con suối, hàng chục đống cát chất thành núi vẫn đang được tập kết.

Nhiều người dân ở thôn Lê Triêng 2 cho biết, việc khai thác cát ở đoạn suối này đã diễn ra từ nhiều tháng nay và có liên quan đến chủ đầu tư dự án TĐ A Lin B1. Ông Lê Văn Chanh- Chủ tịch UBND xã Hồng Trung khẳng định, đoạn suối nói trên, các cơ quan có thẩm quyền chưa hề cấp phép cho bất kỳ đơn vị nào được khai thác khoáng sản. Ông Chanh cho biết thêm, cách đây khoảng 1 tháng, sau khi có thông tin phản ánh của người dân, ông cùng một số cán bộ xã vào hiện trường kiểm tra và yêu cầu những người khai thác cát không được tiếp tục thực hiện việc khai thác nữa.

Ngay sau khi các cơ quan báo chí phản ánh về tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép tại sông A Lin, cuối tháng 6-2019, đoàn kiểm tra liên ngành của UBND H. A lưới đã tiến hành kiểm tra thực tế. Qua kết quả kiểm tra, đã phát hiện tại khu vực sông A Lin có dấu vết do quá trình khai thác cát, sỏi để lại còn rất rõ. Khu vực khai thác chạy dọc theo tuyến sông A Lin thuộc địa phận xã Hồng Trung quản lý với chiều dài khoảng 1km. Hiện, nhà máy TĐ A Lin B1 đang trong giai đoạn thi công, chưa tích nước nên mực nước tại đây khá thấp. Vì vậy, các đối tượng đã tiến hành bồi lấp làm đường dẫn ngay tại lòng sông để tiến hành khai thác cát sỏi trái phép. Trước vấn nạn này, UBND H.A Lưới cũng đã ra quyết định xử phạt hành chính về hành vi khai thác cát, sỏi trái phép. Đồng thời, huyện yêu cầu các công ty TĐ trên địa bàn chỉ đạo các đơn vị thi công, nhà thầu không được khai thác cát, sỏi ở các khu vực chưa được cấp phép xung quanh để phục vụ xây dựng công trình TĐ...

Trách nhiệm là của chủ đầu tư thủy điện

Ngày 2-7, Phó Chủ tịch UBND tỉnh TT-Huế Phan Thiên Định đã khảo sát thực tế và làm việc với UBND H. A Lưới, các đơn vị liên quan cùng chủ Dự án (DA) nhà máy thủy điện A Lin B1 là Cty CP TĐ Trường Phú về tình hình khai thác cát, sỏi trái phép tại sông A Lin. Sau khi đi kiểm tra thực tế tại lòng hồ A Lin và nghe báo cáo của các bên liên quan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Thiên Định cho rằng, việc khai thác cát, sỏi trái phép tại sông A Lin có quy mô tương đối lớn, địa bàn phức tạp, hẻo lánh. Vì vậy, để làm rõ và xử lý dứt điểm, cần có sự phối hợp tích cực giữa UBND H. A Lưới, Sở TN&MT, Phòng Cảnh sát Môi trường CA tỉnh TT-Huế và chủ đầu tư DA. Tuy nhiên, qua vụ việc trên cho thấy rằng việc quản lý khai thác cát, sỏi khu vực DA cũng như khu vực xung quanh DA TĐ Trường Phú là chưa chặt chẽ và thiếu trách nhiệm. Việc khai thác cát sỏi ở đây chỉ phục vụ cho công trình TĐ cho nên trách nhiệm ở đây là phải của chủ đầu tư.

Theo ông Phan Thiên Định, vừa qua, huyện A Lưới có kiểm tra, xử phạt hành chính, nhưng như thế vẫn là chưa đủ. Phải làm rõ hơn về khối lượng khai thác, khai thác ngoài phạm vi của mỏ được cấp phép là bao nhiêu, nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước đến đâu, trách nhiệm của đơn vị khai thác ra sao để có chế tài xử lý cụ thể hơn. Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Sở TN&MT phối hợp với Cảnh sát Môi trường CA tỉnh TT-Huế, chính quyền địa phương thành lập đoàn thanh tra việc thực hiện khai thác cát, sỏi tại khu vực này có đúng theo giấy phép của UBND tỉnh cấp cho Cty CP TĐ Trường Phú hay chưa, đã khai thác bao nhiêu và sử dụng vào công trình như thế nào. Đồng thời thanh tra việc sử dụng khoáng sản của các đơn vị đang thi công, cụ thể việc nhập khoáng sản để thi công phải có chứng từ, hóa đơn rõ ràng, chứng minh nguồn gốc khai thác để có cơ sở xử lý. Đối với phần khai thác ngoài mỏ được UBND tỉnh cấp phép khai thác thì phải thực hiện truy thu, xử phạt. "Đề nghị TĐ Trường Phú báo cáo lại nhu cầu sử dụng vật liệu cát, sỏi từ đây cho đến khi hoàn thành công trình và đề xuất rõ nhu cầu sử dụng. Đồng thời, TĐ Trường Phú phải nâng cao vai trò trách nhiệm hơn nữa để đảm bảo chất lượng công trình cũng như phát huy vai trò của chủ đầu tư, chịu trách nhiệm tổng thể trong việc quản lý khu vực triển khai DA. Nếu để tình trạng trên tiếp tục tiếp diễn và ngày càng nghiêm trọng thì tỉnh sẽ có biện pháp đình chỉ, tạm ngưng hoạt động của DA để xử lý"- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Thiên Định nhấn mạnh.

H.LAN